Mustafa Fidan
???? AMD İşlemcilerde Nanometre (nm) Teknolojisi – Yıllara Göre Gelişim Tablosu
| Yıl | Üretim Süreci (nm) | Mimari / Üretici | Kod Adı / Mimari | Öne Çıkan Seriler |
|---|---|---|---|---|
| 2011 | 32nm | GlobalFoundries | Bulldozer | FX-8150, FX-6100 |
| 2012–2016 | 32nm → 28nm | GlobalFoundries / TSMC | Piledriver / Excavator | A10-7850K, Athlon X4 |
| 2017 | 14nm | GlobalFoundries | Zen (Summit Ridge) | Ryzen 1000, Threadripper 1 |
| 2018 | 12nm | GlobalFoundries | Zen+ (Pinnacle Ridge) | Ryzen 2000, Threadripper 2 |
| 2019 | 7nm (CPU) + 12nm (IO) | TSMC (N7) + GF | Zen 2 (Matisse/Rome) | Ryzen 3000, Threadripper 3000, EPYC Rome |
| 2020 | 7nm | TSMC (N7) | Zen 3 (Vermeer/Milan) | Ryzen 5000, EPYC Milan |
| 2022 | 5nm (CPU) + 6nm (IO) | TSMC (N5 + N6) | Zen 4 (Raphael/Genoa) | Ryzen 7000, EPYC 9004 “Genoa” |
| 2023 | 4nm (mobil) | TSMC (N4) | Zen 4c (Phoenix) | Ryzen 7040U/HS (mobil) |
| 2024 | 3nm (planlı değil henüz) | — | — | — |
| 2025 | 3nm (bekleniyor) | TSMC (N3) | Zen 5 (Granite Ridge, Turin) | Ryzen 8000 (AM5), EPYC Turin |
???? Öne Çıkan Noktalar:
- Zen 2 ile birlikte AMD, chiplet (çip kümesi) mimarisine geçti. Bu, CPU çekirdekleri ile I/O kısmını ayrı üretim süreçlerinde üretme avantajı sundu.
- Zen 3 (2020) ile AMD, Intel’i IPC (saat başına yapılan iş) anlamında yakaladı ve bazı testlerde geçti.
- Zen 4 (2022), 5nm süreciyle birlikte DDR5 ve PCIe 5.0 gibi yeni teknolojilere geçti.
- Zen 5 (2025) ile birlikte performans-per-watt oranında ciddi artış bekleniyor. AMD, N3 (TSMC 3nm) sürecini kullanacak.
- AMD, GlobalFoundries’den tamamen TSMC’ye geçti ve süreç optimizasyonlarını TSMC’nin gelişmiş teknolojileriyle sürdürüyor.
???? Intel – AMD Süreç Karşılaştırması (Özet)
| Yıl | Intel Süreci | AMD Süreci |
|---|---|---|
| 2017 | 14nm+ (Skylake) | 14nm (Zen 1) |
| 2019 | 14nm++ (Comet Lake) | 7nm (Zen 2, TSMC) |
| 2020 | 10nm (mobil) | 7nm (Zen 3) |
| 2022 | Intel 7 (≈10nm) | 5nm (Zen 4, TSMC N5) |
| 2025 | Intel 20A (~2nm) | TSMC 3nm (Zen 5) |
???? Not: AMD’nin “5nm” süreci, Intel’in 2024’te kullanmaya başladığı “Intel 4” süreciyle teknik olarak benzer yoğunlukta ama daha erken sunulmuştur. Intel’in süreci adlandırması farklıdır.
???? Sonuç
AMD, 2017’den bu yana TSMC iş birliğiyle işlemci üretim süreçlerinde büyük bir ilerleme kaydetti. Daha erken nm geçişleri sayesinde daha yüksek verimlilik, daha fazla çekirdek, daha düşük güç tüketimi sundu. 2025’te 3nm Zen 5 ile performans yarışında Intel’le rekabetini sürdürecek.
