Sfc /scannow komutu, Windows işletim sisteminde bulunan “Sistem Dosyası Denetleyicisi” (System File Checker) aracını çalıştırır. Bu komut, sistemdeki bozuk veya eksik Windows sistem dosyalarını tarar ve varsa onarmaya çalışır.

Komut satırında sfc /scannow şu şekilde kullanılır:

Komut İstemi (CMD) Yöneticisi olarak açılır:

    • Başlat menüsüne “cmd” yazın.
    • Komut İstemi uygulamasına sağ tıklayıp “Yönetici olarak çalıştır” seçeneğini seçin.

    Komutu çalıştırın:

      • Komut satırına sfc /scannow yazın ve Enter tuşuna basın.

      Tarama süreci:

        • Sistem taraması başlar. Bu işlem birkaç dakika sürebilir.
        • Tarama tamamlandığında, araç bozuk dosyaları onarırsa bir rapor gösterir. Herhangi bir sorun tespit etmezse de size sonuçları bildirir.

        Bu komut özellikle sistem kararsızlıkları, çökmeler veya mavi ekran hataları gibi sorunları çözmek için kullanılabilir.

        Sfc /scannow komutu, Windows’un temel sistem dosyalarını tarar ve bozulmuş, eksik ya da değiştirilmiş olanları onarır. Bu dosyalar, işletim sisteminin düzgün çalışması için hayati öneme sahip olan korunan Windows dosyalarıdır. Taradığı ve onardığı dosya türleri şunlardır:

        Sistem DLL Dosyaları: Önemli sistem işlevlerini yerine getiren .dll (Dynamic Link Library) dosyaları.

          • Örneğin: kernel32.dll, user32.dll

          Yürütülebilir Sistem Dosyaları: Windows’un işlemleri ve hizmetleri çalıştıran temel .exe dosyaları.

            • Örneğin: explorer.exe, svchost.exe

            Sistem Konfigürasyon Dosyaları: Windows’un açılış, güvenlik ve yapılandırma ayarlarını içeren dosyalar.

              • Örneğin: boot.ini, winload.exe

              Windows Hizmetleri ve Sürücü Dosyaları: Windows hizmetlerinin çalışmasını sağlayan dosyalar.

                • Örneğin: ntoskrnl.exe (Windows çekirdeği), spoolsv.exe (yazdırma hizmeti)

                Kütüphane ve Kaynak Dosyaları: Windows arayüzünde kullanılan simgeler, temalar gibi kaynak dosyaları.

                  • Örneğin: shell32.dll (sistem simgeleri)

                  Registry Anahtarlarına Bağlı Dosyalar: Bazı sistem ayarlarını saklayan yapılandırma dosyaları ve registry dosyaları.

                    Bu dosyalar, bir virüs, kötü amaçlı yazılım, hatalı bir yazılım yüklemesi veya yanlış bir sistem yapılandırması sonucunda bozulabilir ya da yanlışlıkla silinebilir. Sfc /scannow, bu bozuk veya eksik dosyaları, Windows koruma deposundaki yedeklerden geri yükleyerek sistemin düzgün çalışmasını sağlar.

                    Olayı biraz daha detaylandıralım.

                    Sfc /scannow komutu, Windows’un System File Checker (Sistem Dosyası Denetleyicisi) aracını çalıştırarak işletim sisteminin temel dosyalarının bütünlüğünü ve doğruluğunu denetler. Bu komut, özellikle Windows’un düzgün çalışması için kritik olan korunan sistem dosyalarının (protected system files) bozulmasını, değiştirilmesini veya eksikliğini tespit eder ve orijinal durumlarına geri döndürür. Şimdi teknik olarak nasıl çalıştığını daha detaylı inceleyelim:

                    1. Korunan Sistem Dosyalarını Denetler

                    • Windows Korumalı Dosya Sistemi (Windows File Protection – WFP), kritik sistem dosyalarını korur. Bu dosyalar, sadece güvenilir sistem işlemleri tarafından değiştirilebilir.
                    • SFC, sfc /scannow komutu ile çalıştırıldığında, bu korunan dosyaların her birini tarar ve onların doğruluğunu denetler. Eğer bir dosyanın değiştirilmiş ya da bozulmuş olduğu tespit edilirse, dosya otomatik olarak Windows Component Store’dan (C:\Windows\winsxs) alınarak onarılır.

                    2. Koruma Mekanizması: Windows Resource Protection (WRP)

                    • WRP, Windows’un önemli sistem dosyalarını, klasörlerini ve kayıt defteri anahtarlarını korur. Sfc /scannow, bu korunan dosyaları tarar ve orijinal duruma geri döndürebilir. Örneğin:
                      • Eğer bir DLL dosyası bozulmuşsa veya yanlış bir şekilde değiştirilmişse, WRP bu dosyanın doğru sürümünü kontrol eder ve orijinaline geri döner.

                    3. Component-Based Servicing (CBS) ile Entegrasyon

                    • Windows Vista ve sonrasında, SFC aracı, Component-Based Servicing (CBS) ile entegre çalışır. CBS, Windows bileşenlerinin yönetimi ve korunmasında kullanılan bir altyapıdır.
                    • Sfc /scannow çalıştırıldığında, CBS altyapısı üzerinden dosyaların doğruluğunu kontrol eder ve gerekirse bozuk dosyaları Windows Component Store’dan (winsxs klasörü) doğru sürümleri ile değiştirir.

                    4. Yerel Yedeklemeyi Kullanır

                    • Bozulmuş dosyalar nasıl onarılır?
                      • Windows, sistem dosyalarının yedek kopyalarını %WinDir%\System32\dllcache ya da Component Store (C:\Windows\winsxs) içinde saklar. Tarama sırasında herhangi bir bozukluk tespit edilirse, SFC bu depolardaki dosyaları kullanarak bozuk olan dosyayı değiştirebilir.
                      • Eğer yerel bir yedek yoksa, sfc /scannow komutu sistemin yükleme medyasına ya da bir ağ kaynağına erişerek orijinal dosyayı geri getirebilir.

                    5. Kapsamlı Sistem Taraması

                    • sfc /scannow komutu, sistemdeki tüm korunan dosyaları tarar. Eğer yalnızca belirli bir dosyayı taramak isterseniz, örneğin bir .dll dosyasını, şu şekilde bir komut kullanabilirsiniz:
                      bash sfc /scanfile=c:\windows\system32\kernel32.dll
                    • Komut, belirli bir dosya üzerinde tam doğruluk kontrolü yaparak o dosyanın eksik, bozuk veya değiştirilmiş olup olmadığını denetler ve gerekirse onarır.

                    6. Bozulma Tespiti ve Onarım Süreci

                    • Tespit Etme: Eğer SFC taraması sırasında bir bozulma veya uygunsuzluk tespit edilirse, bu dosya orijinal durumuyla karşılaştırılır.
                    • Onarım: Bozuk dosya, yedek dosya ile değiştirilir. Eğer yerel yedek dosya bulunamazsa, sistem kurulum medyasından veya internet üzerinden Windows güncelleme sunucularından indirilip onarım gerçekleştirilir.
                    • Log Dosyası: Tüm bu işlemler ve sonuçlar, CBS.log adlı bir dosyada kaydedilir. Bu dosya şu dizinde bulunur:
                      bash C:\Windows\Logs\CBS\CBS.log

                    7. Windows Güncellemeleri ile Uyumluluk

                    • Windows güncellemeleri sırasında sistem dosyalarında değişiklikler olabilir. sfc /scannow komutu, bu güncellemelerin düzgün yüklendiğinden ve dosyaların güncel ve bozulmamış olduğundan emin olur. Eğer bir güncelleme sırasında dosya bozulmuşsa, SFC bunu tespit edip düzeltebilir.

                    8. Kullanım Durumları

                    • Sistem çökmesi veya Windows’un yavaşlaması gibi durumlar genellikle bozuk sistem dosyalarından kaynaklanır. sfc /scannow ile tarama yapmak, sistem performansını iyileştirmek ve stabiliteyi sağlamak için kullanışlı bir çözümdür.
                    • Virüsler veya kötü amaçlı yazılımlar, bazı sistem dosyalarını değiştirebilir veya bozabilir. Bu komut, bu tür sorunları gidermede yardımcı olabilir.

                    9. Komut Satırı Seçenekleri

                    • /verifyonly: Sadece tarama yapar, onarım yapmaz.
                      bash sfc /verifyonly
                    • /scanfile: Belirli bir dosyayı tarar.
                      bash sfc /scanfile=<dosya_yolu>
                    • /offbootdir ve /offwindir: Windows yüklü değilken başka bir disk üzerinden onarım yapar. Özellikle bir kurtarma ortamından bu komutlar kullanılabilir.
                      bash sfc /scannow /offbootdir=d:\ /offwindir=d:\windows

                    Özetle, sfc /scannow komutu, Windows işletim sisteminde dosya bütünlüğünü ve sistem kararlılığını sağlamak için kullanılan güçlü bir araçtır. Sistemin temel bileşenlerinin eksiksiz ve bozulmadan çalışmasını garanti eder.