Mustafa Fidan
Yıllar boyunca bilgisayarların temel depolama birimi olan mekanik sabit diskler (HDD), katı hal sürücülerin (SSD) hızlı yükselişiyle birlikte önemli değişimlere uğradı. Peki HDD’ler tamamen tarihe mi karışıyor, yoksa yeni bir forma mı evriliyor? Gelin, geçmişten bugüne disk boyutları, teknolojik yenilikler ve güncel gelişmelere birlikte bakalım.
???? HDD Boyutları: Geçmişten Günümüze
????️ Eski Dönem:
- 5.25 inç (133 mm): 1980’lerde yaygındı, devasa boyutları ve sınırlı kapasitesiyle tanınıyordu.
- 3.5 inç (89 mm): Masaüstü bilgisayarlar için standart haline geldi. Bugün bile halen üretimi devam ediyor.
- 2.5 inç (69.85 mm): Dizüstü bilgisayarlarda ve taşınabilir disklerde kullanılıyor. SSD’ler bu form faktörüyle uyumlu hale gelerek popülerlik kazandı.
- 1.8 inç ve 1 inç: Özellikle eski nesil taşınabilir medya oynatıcılar ve netbook’lar için kullanılmıştı; artık neredeyse tamamen terk edildi.
???? Günümüzde:
- 3.5 inç HDD: Hâlâ yüksek kapasiteli depolama (4 TB, 8 TB, 18 TB ve üstü) için tercih ediliyor.
- 2.5 inç HDD: Genellikle taşınabilir harici disklerde yer alıyor; ancak SSD karşısında yaygınlığı azaldı.
???? SSD’lerin Yükselişiyle HDD’lerde Neler Değişti?
SSD’lerin piyasayı domine etmeye başlamasıyla birlikte, HDD üreticileri hayatta kalmak için önemli teknolojik yeniliklere ve niş alanlara yöneldi.
⚙️ 1. Helium (Helyum) Dolgulu Diskler
- İlk olarak HGST (şimdi Western Digital) tarafından geliştirildi.
- Helyum, havaya göre daha düşük yoğunluklu olduğundan, disk plakaları arasında daha az sürtünme ve daha az ısı oluşur.
- Bu sayede daha fazla plaka bir arada kullanılabilir, kapasite artar, ısı ve gürültü azalır.
???? 2. SMR (Shingled Magnetic Recording) Teknolojisi
- Veriler üst üste binen izler halinde yazılır.
- Bu teknik, kapasiteyi artırırken yazma hızını azaltabilir.
- Arşivleme ve nadiren erişilen veriler için uygundur.
???? 3. HAMR & MAMR: Geleceğin Manyetik Kayıt Teknolojileri
- HAMR (Heat-Assisted Magnetic Recording): Veriyi yazarken yüzeyi lazerle ısıtarak daha yoğun veri yazımına izin verir.
- MAMR (Microwave-Assisted Magnetic Recording): Mikrodalga enerjisi kullanarak veri yazımını optimize eder.
- Bu teknolojiler, 30 TB ve üzeri HDD’lerin yolunu açmaktadır.
???? 4. Akıllı Firmware ve Cache Sistemleri
- HDD’ler, SSD’lerle rekabet edebilmek için yüksek hızlı önbellekler (DRAM ve NAND tabanlı) kullanmaya başladı.
- Veri okuma/yazma işlemlerinde “hız hissi” oluşturuluyor.
???? HDD’ler Nerede Hâlâ Tercih Ediliyor?
SSD’ler hız ve enerji verimliliği ile öne çıksa da HDD’ler:
- Veri merkezleri,
- Yedekleme çözümleri,
- Güvenlik kamerası sistemleri,
- Uzun süreli arşivleme
gibi alanlarda yüksek kapasite – düşük maliyet avantajı sayesinde hâlâ önemli bir rol oynamaktadır.
Örneğin, 2025 itibarıyla Seagate ve Western Digital’in sunduğu 22 TB – 24 TB arası HDD modelleri, SSD eşdeğerlerine göre çok daha ucuz ve geniş veri saklama alanı sunmaktadır.
???? Sonuç: HDD Ölmedi, Evrildi
SSD’ler günlük kullanımda devrim yaratsa da, HDD’ler kendine has avantajlarıyla evrim geçirmeye devam ediyor. Özellikle büyük veri çözümlerinde gigabayt başına maliyet hâlâ HDD’yi vazgeçilmez kılıyor.
???? “HDD’ler eskidi” demek yerine, “görev alanı değişti” demek daha doğru olur.
???? HDD Disklerinin Tarihsel Gelişimi
| No | Dönem / Teknoloji | Disk Boyutları | Öne Çıkan Yenilikler | Kullanım Alanları | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 1980’ler | 5.25 inç, 3.5 inç | İlk sabit diskler, düşük kapasite, yüksek boyut | Ana bilgisayarlar, ilk nesil PC’ler | Çok büyük, çok gürültülü, az kapasiteli |
| 2 | 1990’lar | 3.5 inç, 2.5 inç | Plaka sayısı arttı, kapasite yükseldi | Masaüstü sistemler, sunucular | Hız ve kapasite artarken hâlâ yavaş |
| 3 | 2000’ler | 3.5 inç, 2.5 inç, 1.8 inç | Daha küçük form faktörler, mobil uyumluluk | Dizüstü bilgisayarlar, medya oynatıcılar | Taşınabilirlik ön planda, SSD öncesi dönemin zirvesi |
| 4 | 2010’lar | 3.5 inç, 2.5 inç (SSD ile rekabet) | SMR ve Helium teknolojisi başladı | Depolama sunucuları, NAS sistemleri | SSD tehdidine karşı yeni teknolojiler geliştirildi |
| 5 | 2020’ler ve sonrası | 3.5 inç (yüksek kapasiteli), 2.5 inç (taşınabilir çözümler) | HAMR, MAMR, akıllı cache sistemleri, 24TB+ kapasite | Veri merkezleri, güvenlik sistemleri, arşivleme | HDD, yüksek kapasiteli veri saklamada liderliğini koruyor |
Yıllara göre mekanik sabit disklerin (HDD) en yüksek kapasiteleri, kullanılan teknolojiler ve gelecekteki hedefler ile ilgili tablo:
???? Yıllara Göre HDD Maksimum Kapasite Gelişimi
| Yıl | En Yüksek Kapasite | Teknoloji / Notlar |
|---|---|---|
| 2000 | 80 GB | IDE bağlantı, 5400 RPM |
| 2005 | 500 GB | SATA 7200 RPM, masaüstü sistemlerde yaygınlaştı |
| 2010 | 2 TB | İlk 2 TB diskler, 3.5 inç SATA, Seagate/WD |
| 2015 | 6 TB | Helyum dolum teknolojisi ilk kez kullanıldı |
| 2018 | 14 TB | SMR teknolojisi ile kapasite arttırıldı (WD Gold, HGST) |
| 2020 | 18 TB | Kurumsal sınıfa özel CMR/SMR modelleri |
| 2022 | 20 TB | HAMR prototipleri test ediliyor |
| 2023 | 22 TB | Seagate Exos ve WD Gold serilerinde 22 TB HDD’ler çıktı |
| 2024 | 24 TB | CMR ve SMR teknolojileriyle 24 TB sürücüler piyasada |
| 2025 | 30 TB (bekleniyor) | HAMR teknolojisinin ticari kullanıma geçmesi bekleniyor |
| 2026+ | 40 TB+ (planlanıyor) | HAMR + MAMR + yeni kayıt teknolojileri ile kapasite sınırı genişletilecek |
???? Ek Bilgiler:
- HAMR (Heat-Assisted Magnetic Recording) ve MAMR (Microwave-Assisted Magnetic Recording), yüksek yoğunlukta veri yazımını mümkün kılacak yeni nesil teknolojilerdir.
- 2025 itibarıyla 30 TB’lık disklerin sınırlı üretimle kurumsal pazara sunulması beklenmektedir.
- SSD’ler hız avantajına sahipken, HDD’ler hâlâ “gigabayt başına maliyet” açısından veri merkezlerinde liderdir.
