İşlemci (CPU), mobil işlemci, yonga seti, ekran kartı (GPU) ve mikro işlemci gibi terimler, bilgisayar ve mobil cihazların farklı bileşenlerini ifade eder. Bu terimler genellikle karıştırılır, ancak her biri belirli bir bileşen veya fonksiyona sahiptir. İşte bu bileşenlerin arasındaki temel farklar:

1. İşlemci (CPU – Central Processing Unit)

  • Tanım: İşlemci, bir bilgisayarın veya cihazın beyni olarak görev yapan merkezi bir birimdir. Tüm komutların işlenmesinden sorumlu olan ana bileşendir. CPU, temel hesaplama görevlerini yerine getirir ve veri akışını yönetir.
  • Görev: Genel hesaplama ve işlem gücünden sorumludur. Uygulama ve programları çalıştırır.
  • Kullanım Alanı: Masaüstü bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar, sunucular ve diğer genel amaçlı cihazlar.
  • Örnekler: Intel Core i9, AMD Ryzen 9, Apple M1.

2. Mobil İşlemci

  • Tanım: Mobil işlemci, özellikle taşınabilir cihazlar için tasarlanmış bir System-on-Chip (SoC) yapısına sahiptir. Bir mobil işlemci, CPU, GPU, yapay zeka birimi, modem ve diğer bileşenleri bir araya getiren tek bir yongadır.
  • Görev: Hem hesaplama hem de grafik işlemleri için optimize edilmiştir ve düşük güç tüketimi için tasarlanmıştır.
  • Kullanım Alanı: Akıllı telefonlar, tabletler, giyilebilir cihazlar.
  • Örnekler: Qualcomm Snapdragon, Apple A serisi, Samsung Exynos, MediaTek Dimensity.

3. Yonga Seti (Chipset)

  • Tanım: Yonga seti, bir anakart üzerinde yer alan bir dizi entegre devredir ve işlemcinin çevresel bileşenlerle (bellek, depolama, giriş/çıkış aygıtları) olan iletişimini yönetir. Genellikle iki ana bileşenden oluşur: Northbridge (yüksek hızlı bileşenlerle iletişim) ve Southbridge (düşük hızlı bileşenlerle iletişim).
  • Görev: İşlemcinin bellek, grafik kartı, depolama cihazları gibi diğer donanımlarla veri akışını düzenler. İşlemciye destek sağlar.
  • Kullanım Alanı: Masaüstü ve dizüstü bilgisayarlar, sunucular.
  • Örnekler: Intel Z490, AMD X570.

4. Ekran Kartı (GPU – Graphics Processing Unit)

  • Tanım: Grafik işlemcisi, görsel verileri işlemek ve ekrana görüntülemek için kullanılan birimdir. GPU, paralel işlem kabiliyetine sahip olduğu için grafiksel işlemler ve oyunlarda yüksek performans sağlar.
  • Görev: 3D grafiklerin, oyunların, videoların ve diğer görsel içeriklerin işlenmesini sağlar. Görüntü ve video işleme gibi yoğun grafik gereksinimleri olan uygulamalarda kullanılır.
  • Kullanım Alanı: Bilgisayarlar, oyun konsolları, mobil cihazlar.
  • Örnekler: NVIDIA GeForce, AMD Radeon, Apple GPU, Qualcomm Adreno, ARM Mali.

5. Mikro İşlemci (Microprocessor)

  • Tanım: Mikro işlemci, merkezi işlem birimini (CPU) bir tek entegre devre üzerinde barındıran bir işlemci türüdür. İlk olarak 1970’lerde tanıtılan bu teknolojide, CPU’nun tüm bileşenleri tek bir çip üzerinde toplanmıştır.
  • Görev: Bilgisayardaki tüm hesaplama ve işlem görevlerini yerine getirir, veri yolu ve bellek erişiminde önemli rol oynar.
  • Kullanım Alanı: Gömülü sistemler, bilgisayarlar, endüstriyel cihazlar.
  • Örnekler: Intel 8086, Zilog Z80, ARM Cortex-M serisi.

Temel Farklılıklar

Kriterİşlemci (CPU)Mobil İşlemciYonga Seti (Chipset)Ekran Kartı (GPU)Mikro İşlemci
TanımGenel işlem birimiMobil cihazlar için optimize edilmiş SoCDiğer donanımlarla işlemci arasındaki köprüGrafik ve görsel işlem birimiTek çip üzerinde bir işlemci
GörevGenel hesaplamaDüşük güç tüketimi ve genel hesaplamaVeri akışı ve bileşenler arası iletişimi yönetirGörsel verileri işlerCPU görevlerini yerine getirir
KapsamÇoğunlukla tek CPU bileşeniCPU, GPU, modem, AI birimi vb.İşlemci ile bellek, ekran kartı gibi bileşenleri bağlarYalnızca grafik ve görsel işlemlerTek çip üzerinde entegre CPU
Uygulama AlanıBilgisayarlar, sunucularAkıllı telefonlar, tabletlerMasaüstü ve dizüstü bilgisayarlarBilgisayarlar, oyun konsolları, mobil cihazlarGömülü sistemler, bilgisayarlar
ÖrnekIntel Core, AMD RyzenQualcomm Snapdragon, Apple A serisiIntel Z490, AMD X570NVIDIA GeForce, ARM Mali, AdrenoIntel 8086, ARM Cortex-M

Özet:

  • İşlemci (CPU): Genel sistemin hesaplama merkezidir, tüm işlemleri yönetir.
  • Mobil İşlemci: CPU’nun mobil cihazlar için optimize edilmiş versiyonu, SoC olarak çalışır ve grafik, bağlantı gibi ek fonksiyonları barındırır.
  • Yonga Seti: İşlemci ve diğer bileşenler arasındaki veri akışını yönetir, sistemin farklı donanımlarla etkileşimini sağlar.
  • Ekran Kartı (GPU): Grafiksel işlemlerden sorumlu birimdir, yüksek grafik gereksinimi olan işlemleri yerine getirir.
  • Mikro İşlemci: İşlemciyi tek bir entegre devre üzerine toplayan işlemci türüdür, genellikle gömülü sistemlerde kullanılır.

İşlemci, mobil işlemci, yonga seti, ekran kartı ve mikro işlemci kategorilerindeki en güçlü ürünler, teknolojinin ileri seviyesini temsil eden bileşenlerdir. Aşağıda her bir kategori için detaylı listeler bulunmaktadır:

1. İşlemci (CPU)

İşlemciler, bilgisayarlar için üretilen en güçlü bileşenlerdir. Özellikle masaüstü bilgisayarlarda, sunucularda ve iş istasyonlarında kullanılırlar.

ModelÜreticiÇekirdek / Thread SayısıTemel Saat HızıBoost Saat HızıÜretim TeknolojisiL3 CacheTDP (W)Kullanım Alanı
AMD Ryzen Threadripper 7995WXAMD96 çekirdek / 192 thread2.5 GHz5.1 GHz5nm384 MB350Wİş istasyonları, render işlemleri
Intel Core i9-13900KIntel24 çekirdek / 32 thread3.0 GHz5.8 GHzIntel 7 (10nm)36 MB125WYüksek performanslı oyun ve üretim
Apple M2 UltraApple24 çekirdek (8 performans + 16 verimlilik)3.5 GHz5nm60WMacBook Pro, Mac Studio

2. Mobil İşlemci (SoC – System on Chip)

Mobil işlemciler, özellikle akıllı telefonlar ve tabletlerde kullanılır. Hem CPU hem de GPU’yu aynı yonga üzerinde barındıran bu çözümler, düşük enerji tüketimiyle yüksek performans sunar.

ModelÜreticiÇekirdek SayısıTemel Saat HızıGPU ModeliGrafik ÇekirdekleriÜretim TeknolojisiKullanım Alanı
Apple A17 ProApple6 (2 performans, 4 verimlilik)3.46 GHzApple GPU (6 çekirdek)63nmiPhone 15 Pro serisi
Qualcomm Snapdragon 8 Gen 3Qualcomm8 (1x Cortex-X4, 5x Cortex-A720, 2x Cortex-A520)3.3 GHzAdreno 7504nmÜst düzey Android telefonlar
Samsung Exynos 2400Samsung10 çekirdek (1 Cortex-X4, 2 Cortex-A720, 3 Cortex-A520)2.9 GHzAMD RDNA 2 (Radeon)64nmSamsung Galaxy S24 serisi

3. Yonga Seti (Chipset)

Yonga setleri, anakart üzerinde işlemci, bellek, depolama ve diğer bileşenler arasındaki iletişimi yönetir. Özellikle oyun ve iş istasyonları için üst seviye yonga setleri tercih edilir.

ModelÜreticiPCIe DesteğiRAM DesteğiUSB DesteğiDepolama DesteğiOverclock DesteğiKullanım Alanı
Intel Z790IntelPCIe 5.0DDR5-5600 MHzUSB 3.2 Gen 2×2NVMe, SATAEvetYüksek performanslı PC’ler
AMD X670EAMDPCIe 5.0DDR5-5200 MHzUSB 4NVMe, SATAEvetYüksek performanslı PC’ler
Apple T2 Security ChipAppleLPDDR4XThunderbolt 3NVMeHayırMacBook ve Mac cihazları

4. Ekran Kartı (GPU)

Grafik işlemcileri, 3D grafiklerin, oyunların ve video işleme gibi görsel uygulamaların hızlandırılmasında önemli rol oynar. En güçlü ekran kartları, özellikle oyun ve yaratıcı işler için kullanılır.

ModelÜreticiCUDA ÇekirdekleriTemel Saat HızıBoost Saat HızıBellek KapasitesiBellek TipiTDP (W)Kullanım Alanı
NVIDIA GeForce RTX 4090NVIDIA16,3842.23 GHz2.52 GHz24 GB GDDR6XGDDR6X450W4K oyunlar, içerik üretimi
AMD Radeon RX 7900 XTXAMD6,1442.3 GHz2.5 GHz24 GB GDDR6GDDR6355W4K oyunlar, içerik üretimi
Apple M2 Ultra GPUApple76 çekirdekEntegre60WMac Studio

5. Mikro İşlemci (Microprocessor)

Mikro işlemciler, gömülü sistemlerde ve endüstriyel uygulamalarda kullanılan daha kompakt işlemcilerdir. Çok güçlü olmasalar da enerji verimliliği ve esneklik açısından avantaj sağlarlar.

ModelÜreticiÇekirdek / Thread SayısıTemel Saat HızıÜretim TeknolojisiKullanım Alanı
ARM Cortex-M55ARM1 çekirdek400 MHz22nmIoT cihazları, gömülü sistemler
Intel Quark D2000Intel1 çekirdek32 MHz32nmEndüstriyel IoT
RISC-V SiFive U74SiFive4 çekirdek1.5 GHz28nmGömülü sistemler, düşük güçlü uygulamalar

Özet:

  • En Güçlü CPU: AMD Ryzen Threadripper 7995WX – İnanılmaz çekirdek sayısı ve yüksek performans sunar, iş istasyonlarında mükemmel seçimdir.
  • En Güçlü Mobil İşlemci: Apple A17 Pro – iPhone 15 Pro serisi için optimize edilmiş, hem CPU hem de GPU performansı açısından çok güçlü.
  • En Güçlü Ekran Kartı: NVIDIA GeForce RTX 4090 – Yüksek çözünürlüklü oyunlar ve içerik üretimi için en güçlü grafik işlemcisi.
  • En Güçlü Mikro İşlemci: ARM Cortex-M55 – IoT ve gömülü sistemlerde düşük enerji tüketimi ve yüksek verimlilik sunar.

Her bir kategori, farklı kullanım amaçlarına göre optimize edilmiştir ve bu listedeki ürünler, teknoloji dünyasında en yüksek performansı sunan çözümlerdir.