BIOS (Basic Input-Output System / Temel Giriş-Çıkış Sistemi)

Bilgisayar donanımının temel bileşenleri olan anakartlar, işlemci, bellek, depolama birimleri ve diğer donanım parçalarını bir araya getirerek sistemin düzgün çalışmasını sağlar. Anakart seçimi yaparken dikkate alınması gereken birçok faktör bulunmaktadır ve bu faktörlerin başında BIOS desteği gelmektedir.

BIOS (Temel Giriş/Çıkış Sistemi) bir bilgisayarın donanımını başlatma ve temel sistem ayarlarını yapılandırma işlevlerini yerine getiren bir yazılımdır. Anakart üzerinde bulunan chipset entegre devre seti olarak adlandırılır ve BIOS’un işlevselliğini belirler. BIOS desteği anakartın BIOS özelliklerini ve güncelleme kapasitesini belirler.

Güncellenmiş BIOS yeni işlemci modellerini ve özelliklerini destekler. Yeni işlemci modelleri piyasaya sürüldüğünde bu işlemcilerin anakartlarla uyumlu olması için güncellenmiş BIOS sürümleri gerekebilir. Bu nedenle anakartın BIOS desteği kullanıcıların işlemci yükseltmeleri veya sistem özelliklerini güncelleştirmeleri gerektiğinde önemli bir rol oynar.

Anakart seçerken BIOS desteğini dikkate almak gelecekteki sistem güncellemeleri ve işlemci yükseltmeleri için önemlidir. BIOS güncellemeleri anakart üreticisi tarafından sağlanır ve kullanıcıların mevcut sistemlerini en son teknolojiye uygun hale getirmelerini sağlar. Bu nedenle kullanıcılar anakart seçerken anakartın BIOS desteğini ve güncelleme yeteneklerini göz önünde bulundurmalıdır.

BIOS yazılımı üreticileri arasında AMI (American Megatrends), Phoenix Technologies, Insyde Software ve General Software gibi tanınmış şirketler bulunmaktadır. Ayrıca, Award Software da geçmişte önemli bir BIOS üreticisiydi, ancak 1998’de Phoenix Technologies tarafından satın alındı. Bu şirketler bilgisayarların temel giriş-çıkış işlemlerini yöneten firmware yazılımları geliştirirler ve bu yazılımlar bilgisayarın donanım bileşenleriyle işletim sistemi arasındaki iletişimi sağlar.

BIOS’un yerini alan ve daha modern bir firmware olan UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) günümüzde yeni bilgisayar teknolojilerini daha iyi destekleyen bir yazılım olarak BIOS’un yerini almaya başlamıştır. Intel gibi işlemci üreticileri 2020 yılından itibaren işlemcilerini UEFI yazılımına uygun bir mimaride üretmeye başladıklarını duyurmuşlardır.

BIOS (Basic Input/Output System) ve UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) bilgisayarların önyükleme işlemlerini yöneten iki farklı firmware türüdür. Ancak genellikle aynı işlemleri gerçekleştirdikleri için hâlâ genel terim olarak “BIOS” olarak adlandırılmaktadırlar.

BIOS ve UEFI Aralarındaki Temel Farklar Şunlardır:

Önyükleme Süreci: UEFI, BIOS’a göre çok daha hızlı bir önyükleme sürecine sahiptir.
Güvenlik: UEFI, BIOS’tan daha güvenli bir önyükleme mekanizması sunar.
Depolama Desteği: BIOS, en fazla 2.2 TB boyutunda tekil depolama birimlerini desteklerken, UEFI 9 Zettabayt’a kadar destek sunar.
Çalışma Modu: UEFI, 32 bit veya 64 bit modunda çalışabilirken, BIOS yalnızca 16 bit modunda çalışır.
Kullanıcı Arayüzü: UEFI’nin kullanıcı arayüzü grafiksel ve fare imleci desteği gibi modern özelliklere sahipken, BIOS’un arayüzü metin tabanlıdır ve daha eski bir görünüme sahiptir.
Fare Kontrolleri: UEFI, farklı fare kontrollerini destekler.

UEFI’nin BIOS’a göre daha modern ve gelişmiş bir teknoloji olduğu söylenebilir. Ancak her iki sistem de bilgisayarın başlatılması ve işletim sisteminin yüklenmesi için temel görevleri yerine getirir. UEFI’nin bu özellikleri özellikle yeni nesil bilgisayarlar ve işletim sistemleri için daha uygun bir platform sağlar ve BIOS’un yerini almaya başlamıştır. Ancak eski sistemlerde hala BIOS kullanılmaktadır ve bazı durumlarda uyumluluk için BIOS modunda (Legacy mode) çalışabilen UEFI firmwareleri bulunmaktadır.

Global BIOS Üreticileri Hakkında Kısa Bir Açıklamaya Yer Verelim

Phoenix Technologies

Phoenix Technologies bilgisayar donanımı ve yazılımı alanında öncü bir şirkettir ve özellikle BIOS yazılımı konusunda tanınmıştır. Şirket 1979 yılından bu yana bilgisayar inovasyonunda önemli bir rol oynamış ve bağımsız BIOS yazılımı konusunda öncülerden biri olmuştur. Phoenix Technologies Windows tabanlı dizüstü bilgisayarlar, tabletler, masaüstü bilgisayarlar ve sunucular için UEFI/BIOS cihaz firmwareleri sağlamaktadır. Ayrıca, Phoenix Technologies, UEFI forumunun kurucu üyelerindendir.

Şirket firmware tasarımı ve geliştirmesinde güvenliği önceliklendirir ve cihazlar ile işletim sistemleri arasında sorunsuz etkileşimler sağlamak için çalışır. Phoenix Technologies, 37 patente ve 143 telif hakkına sahiptir ve bu alanda lider bir konumdadır. Şirket güçlü Ar-GE çalışmalarıyla müşterilerine yenilikçi ve güvenilir firmware çözümleri sunmaktadır.

Award Software

Award Software özellikle eski bilgisayar sistemlerinde yaygın olarak kullanılan bir BIOS üreticisidir. Şirket 1983 yılında San Jose, Kaliforniya’da Rene Vishney ve Bob Stillman tarafından kurulmuştur. Özellikle BIOS yazılımı üretimiyle tanınan şirket sektörde önemli bir oyuncu olarak yer almıştır. Ancak 1998 yılında Phoenix Technologies ile birleşerek faaliyetlerine son vermiştir.

Award Software BIOS yazılımının yanı sıra yarı iletkenler ve veri yönetim araçları gibi çeşitli ürünler de geliştirmiştir. Ancak şirketin en bilinen ürünü Award BIOS olmuştur. Phoenix Technologies ile birleşmesi sonrasında Award BIOS’un daha sonraki sürümleri hala Award Software Inc.’e atıfta bulunarak telif hakkı bilgilerini içermeye devam etmiştir.

Bu birleşme BIOS teknolojisinin gelişiminde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Günümüzde bile bazı sistemlerde Award BIOS’un izlerine rastlanabilir. Award Software bilgisayar teknolojisinin evriminde ve BIOS yazılımının gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.

Insyde Software

Insyde Software BIOS ve UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) alanında uzmanlaşmış bir yazılım şirketidir. Şirket UEFI firmware sistem yönetimi çözümleri ve özel mühendislik hizmetleri sunarak önde gelen bir konuma sahiptir. Mobil, masaüstü, sunucu, gömülü ve IoT (İnternet-of-Things) bilişim endüstrilerinde faaliyet göstermektedir. Insyde Software teknoloji ve mühendislik alanında yüksek becerilere sahip çalışanlarıyla tanınmakta olup müşterilerine olağanüstü ve farklılaştırılmış teknoloji sunma konusunda uzmanlaşmıştır.

Şirket özellikle UEFI firmware çözümleri alanında güçlü bir itibara sahiptir. Insyde Software Intel, AMD ve Qualcomm’un en son müşteri platformlarını destekleyen bir UEFI firmware çözümü olan InsydeH2O’yu sunmaktadır. Bu çözüm hızlı önyükleme süreleri, güvenlik, değer katma özellikleri ve güvenilirlik gibi avantajlar sağlamaktadır.

American Megatrends (AMI)

American Megatrends (AMI) bilgisayar donanımı ve yazılımında önde gelen bir şirkettir ve özellikle BIOS ve UEFI firmware çözümleriyle tanınmıştır. AMI BIOS güncellemeleri ve destek hizmetleri sunar ve kullanıcıların BIOS ayarlarını özelleştirmelerine olanak tanıyan araçlar geliştirir.

AMI’nin BIOS yazılımları bilgisayarların önyükleme işlemlerini yönetir ve donanım bileşenlerinin düzgün bir şekilde çalışmasını sağlar. Ayrıca AMI BIOS yazılımları, güvenlik özellikleri, hızlı önyükleme süreleri ve sistem yönetimi gibi alanlarda yenilikçi çözümler sunar.

AMI, Aptio V, Aptio 4 ve AMIBIOS gibi farklı BIOS sürümleriyle çeşitli donanım platformlarına ve teknolojilere destek sağlar. Bu firmwareler geliştiricilere BIOS ROM içindeki parametreleri değiştirebilme imkânı sunar böylece parametrelerin yeniden derlenmesine gerek kalmaz.

Bu üreticiler farklı bilgisayar sistemleri için BIOS yazılımı geliştirir ve donanım üreticileri tarafından kullanılır. BIOS güncellemeleri sistem performansını artırmak veya uyumluluk sorunlarını çözmek için önemlidir. AMI’nin bu alandaki uzmanlığı, bilgisayar sistemlerinin güvenilirliği ve performansı için kritik öneme sahiptir.