SSD'lerde SMART Teknolojisi ve Önemi

SMART (Self-Monitoring, Analysis, and Reporting Technology), HDD ve SSD gibi depolama cihazlarının kendi sağlık ve performans durumlarını izlemelerine olanak tanıyan bir teknolojidir. Bu sistem, sürücünün belirli çalışma parametrelerini sürekli olarak izleyerek olası arızalar hakkında kullanıcıya erken uyarı sinyalleri verir.

SMART Teknolojisinin İşlevi

SMART, sürücünün çeşitli verilerini izleyerek, cihazın sağlığı hakkında bilgi sağlar. SSD’lerde kaydedilen bu veriler, cihazın genel performansı ve sağlık durumu hakkında detaylı bilgi sunar. SMART verileri şu alanlarda bilgi sağlar:

Yazma ve Okuma Hataları: Hataların sıklaşması, sürücünün yıpranmasına ve yakında arızalanabileceğine işaret edebilir.
Güç Durumları: Sürücünün kaç defa açıldığı ve çalışma süresi gibi güç döngüsü verileri kayıt altında tutulur.
Kalan Yazma Döngüleri: SSD’lerde yazma döngüsü sayısı sınırlıdır. Bu parametre, SSD’nin kalan ömrünü tahmin etmeye yardımcı olur.
Sıcaklık: Yüksek sıcaklık, sürücünün performansını düşürebilir ve ömrünü kısaltabilir. SMART, sıcaklık dalgalanmalarını takip ederek cihazın güvenli sınırda çalışmasını sağlar.

SMART Verilerinin Önemi

SMART verileri, bir SSD’nin sağlık durumunu izleyerek öngörülebilir arızaları belirler ve veri kaybını önlemek için proaktif önlem alınmasını sağlar. Örneğin, SMART, SSD’deki yazma ve okuma hataları arttığında veya sürücünün çalışma sıcaklığı tehlikeli seviyelere ulaştığında kullanıcıya bildirim gönderir. Bu, kritik dosyaların kaybolmadan önce yedeklenmesini sağlar ve SSD’nin garanti kapsamında değişimini hızlandırabilir.

SMART verilerini izleyerek cihazın durumunu kontrol etmek, veri güvenliğini sağlamak için önemli bir adımdır. Bir SSD’nin sağlığıyla ilgili şüpheler varsa, SMART raporları değerlendirilmeli ve gerekirse veri yedeklemesi yapılmalıdır.

Yeni nesil bilgisayarlarda SSD ve HDD’lerin SMART verilerini okuyabilen birçok program mevcuttur. Bu programlar, sürücünün sağlık ve performans durumunu izlemek, sıcaklık, yazma-okuma döngüleri gibi parametreleri görmek ve erken arıza uyarıları almak için kullanılır. İşte yaygın olarak kullanılan bazı SMART veri okuma yazılımları:

1. CrystalDiskInfo

Açık kaynaklı ve ücretsiz bir programdır.
Hem HDD hem de SSD’lerin SMART verilerini detaylı şekilde görüntüler.
Disk sıcaklığı, çalışma süresi, hata oranları gibi bilgileri sağlar.
Kullanıcı dostu bir arayüze sahiptir ve sürücü sağlığı için uyarı sistemine sahiptir.

2. Hard Disk Sentinel

Disk sağlığını izlemek için geniş kapsamlı bir araçtır.
SMART verilerini detaylı analiz eder, sıcaklık izleme, hata kontrolü ve ömür tahmini sağlar.
Profesyonel sürümünde, olası arızalar için uyarı ve e-posta bildirim desteği sunar.
HDD, SSD ve NVMe sürücülerle uyumludur.

3. Smartmontools

Açık kaynaklı bir komut satırı aracıdır, Windows, macOS ve Linux’ta kullanılabilir.
SMART verilerini kontrol etmek ve diskin sağlığı hakkında detaylı bilgi almak için güçlü bir araçtır.
Özellikle ileri düzey kullanıcılar için özelleştirilebilir ve derin analiz seçenekleri sunar.

4. AIDA64

Sistem donanımı hakkında detaylı bilgi veren güçlü bir yazılımdır.
SMART izleme, sıcaklık kontrolü ve sağlık durumu değerlendirmeleri yapar.
Gelişmiş özellikleri sayesinde profesyonel kullanıcılar tarafından tercih edilir.
Ücretli bir programdır ancak gelişmiş disk analiz araçları içerir.

Bu yazılımlardan bazıları belirli markalar için özel olarak tasarlanmış olsa da, CrystalDiskInfo ve Hard Disk Sentinel gibi genel yazılımlar, markadan bağımsız olarak neredeyse tüm SSD ve HDD’lerle uyumludur.

Disk üreticileri, kendi SSD ve HDD’leri için optimize edilmiş yazılımlar sunarlar. Bu programlar, disk sağlığını izlemek, firmware güncellemeleri yapmak, performansı artırmak ve SMART verilerini görüntülemek için özel araçlar içerir. İşte önde gelen disk üreticilerinin sağladığı programlar:

1. Samsung – Samsung Magician

Uyumlu Diskler: Samsung SSD’ler (850, 860, 870 serisi; 960, 970, 980 NVMe serisi gibi).
Özellikler: Disk sağlığı ve SMART verilerini görüntüleme, performans izleme, optimizasyon ve firmware güncellemeleri.
Platform: Windows.

Samsung Magician İndir

2. Western Digital – WD Dashboard

Uyumlu Diskler: Western Digital SSD’ler (WD Blue, Black, Green SSD serileri).
Özellikler: SMART verilerini izleme, disk sağlığı ve sıcaklık kontrolü, disk optimizasyonu, firmware güncellemesi.
Platform: Windows.

WD Dashboard İndir

3. Seagate – SeaTools

Uyumlu Diskler: Seagate HDD ve SSD’ler.
Özellikler: SMART verilerini görüntüleme, hata teşhis araçları, disk performans testi, donanım sağlığı değerlendirmesi.
Platform: Windows, DOS (SeaTools Bootable) ve Linux.

SeaTools İndir

4. Intel – Intel Memory and Storage Tool (Intel SSD Toolbox olarak da bilinir)

Uyumlu Diskler: Intel SSD’ler.
Özellikler: SMART izleme, performans ve sağlık durumu değerlendirmesi, disk optimizasyon araçları, firmware güncellemeleri.
Platform: Windows, Linux (bazı sürümler için).

Intel SSD Toolbox İndir

5. Kingston – Kingston SSD Manager

Uyumlu Diskler: Kingston SSD’ler (KC, UV, A serisi gibi).
Özellikler: Disk sağlığı ve durum bilgileri, SMART verilerini izleme, firmware güncelleme ve güvenlik özellikleri.
Platform: Windows.

Kingston SSD Manager İndir

6. Crucial – Crucial Storage Executive

Uyumlu Diskler: Crucial SSD’ler (MX, BX serisi gibi).
Özellikler: Disk sağlığı ve SMART verileri, performans optimizasyonu, firmware güncellemeleri, overprovisioning ayarları.
Platform: Windows.

Crucial Storage Executive İndir

7. Toshiba (Kioxia) – SSD Utility

Uyumlu Diskler: Toshiba/Kioxia SSD’ler.
Özellikler: SMART bilgisi, disk sağlığı, performans optimizasyonu, firmware güncellemeleri.
Platform: Windows.

Toshiba SSD Utility İndir

8. ADATA – ADATA SSD Toolbox

Uyumlu Diskler: ADATA SSD’ler (XPG serileri, SU serisi gibi).
Özellikler: SMART bilgilerini görüntüleme, disk sağlığı ve sıcaklık kontrolü, firmware güncellemeleri, disk temizleme.
Platform: Windows.

ADATA SSD Toolbox İndir

9. SanDisk – SanDisk SSD Dashboard

Uyumlu Diskler: SanDisk SSD’ler.
Özellikler: SMART verilerini izleme, disk sağlığı ve performans bilgileri, firmware güncellemeleri, optimizasyon araçları.
Platform: Windows.

SanDisk SSD Dashboard İndir

10. HGST – HGST Windows Drive Fitness Test (WinDFT)

Uyumlu Diskler: HGST marka HDD ve SSD’ler.
Özellikler: SMART verilerini okuma, sağlık durumu kontrolü, arıza teşhisi, disk tarama.
Platform: Windows.

HGST WinDFT İndir

Bu programlar genellikle ücretsizdir ve disk üreticilerinin sitelerinden indirilebilir. Kendi disk markanıza uygun yazılımı kullanmak, disk optimizasyonu ve güvenliği açısından avantaj sağlar.